تاثیر نظام های کم آبیاری و کود شیمیایی و زیستی فسفر بر خصوصیات کمی و کیفی شلغم علوفه‏ای (L. Brassica rapa)

به منظور بررسی تاثیر باکتری‏های حل کننده فسفات و کود شیمیایی فسفر بر عملکرد شلغم علوفه‏ای در شرایط کم آبیاری، آزمایشی در سال 1388 در مزرعه آموزشی- پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران به صورت کرت‏های خرد شده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. عامل اول شامل پنج سطح کم آبیاری (شاهد بدون آبیاری، یک مرتبه آبیاری در زمان کاشت، آبیاری در زمان کاشت + آبیاری در آغاز تشکیل غده‏ها، آبیاری در زمان کاشت + آبیاری در آغاز تشکیل غده‏ها + آبیاری در آغاز رشد ساقه و آبیاری کامل در تمام دوره رشد بر اساس نیاز آبی گیاه) به کرت اصلی و عامل دوم شامل چهار سطح کودی (شاهد بدون کود فسفر، 100% کود شیمایی فسفره بر اساس آزمون خاک، 50% کود شیمیایی+ تلقیح بذر با زاد مایه باکتری سودوموناس پوتیدا سویه‏های 41 و 168 و تلقیح بذر با زاد مایه باکتری‏های سودوموناس پوتیدا به تنهایی) به کرت فرعی تخصیص داده شدند. نتایج نشان داد که گیاه شلغم علوفه‏ای به تنش خشکی به ویژه در مرحله جوانه زنی و سبز شدن، بسیار حساس است و در صورت اعمال کم آبیاری، تامین آب در این مرحله می‏تواند نقش بسیار مهمی در افزایش عملکرد داشته باشد. این در حالی است که آبیاری در زمان آغاز رشد ساقه، تاثیری بر افزایش عملکرد علوفه این گیاه نداشت. همچنین نتایج نشان داد استفاده از کود شیمیایی و زیستی فسفر در کاهش اثرات نامطلوب تنش خشکی بر رشد و عملکرد این گیاه موثر بود. با افزایش شدت تنش خشکی، قابلیت هضم ماده خشک و انرژی متابولیسمی علوفه شلغم از یک روند کاهشی پیروی نمود در حالی که در همین شرایط مقدار الیاف نامحلول در شوینده‏های اسیدی، کربوهیدرات محلول در آب و پروتئین خام از یک روند افزایشی پیروی کرد. به طور کلی در تولید شلغم علوفه‏ای می‏توان کود تلفیقی را جایگزین کود کامل شیمیایی فسفر نمود. عملکرد علوفه کل در تیمار کود تلفیقی تنها 8 درصد در مقایسه با تیمار کود کامل شیمیایی کاهش یافت. این در حالی است که با مصرف کود تلفیقی 50 درصد در مصرف کود شیمیایی صرفه جویی شد. شایان ذکر است که تیمار کود تلفیقی توانست اثر تنش خشکی را بر رشد و عملکرد شلغم تعدیل نماید.